Euklides

ELEMENTY TEORIA PROPORCJI I PODOBIEŃSTWA Euklides

Elementy są arcydziełem literatury matematycznej i najważniejszą pracą naukową wszech czasów. Do dziś ukazało się ponad 1000 edycji tego dzieła – jedynie Biblia miała większą ilość wydań. Elementy składają się z 13 ksiąg. Zwieńczeniem matematycznego kunsztu Euklidesa jest Księga V. ,,Wielkość”, „stosunek”, „proporcja”, „wielokrotność” to pojęcia, z których Euklides stworzył teorię spełniającą w matematyce greckiej taką funkcję, jaką we współczesnej matematyce pełnią liczby rzeczywiste. Poznając teorię „wielkości” poznajemy centralne pojęcie matematyki i filozofii greckiej. Teoria ,,wielkości” stanowi fundament teorii figur podobnych rozwiniętej w Księdze VI. Tym dwóm księgom poświęcona jest niniejsza praca, zawierająca pierwszy polski przekład z języka greckiego oraz komentarz autorstwa Piotra Błaszczyka i Kazimierza Mrówki.
Historyczny Euklides jest nam mało znany. Urodził się w pierwszej połowie IV wieku p.n.e., a jego działalność zbiegła się z czasem panowania Ptolemeusza I Sotera, generała Aleksandra Wielkiego. Zmarł natomiast w drugiej połowie III wieku p.n.e. Żył około 80 lat. Nie mamy pewności, czy pochodził z Aleksandrii. Prawdopodobnie kształcił się w Atenach, a potem przybył do Aleksandrii, która stała się najważniejszym miejscem jego twórczej pracy.
Dr hab. Piotr Błaszczyk – ukończył studia matematyczne i filozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktorat z ontologii i habilitację z filozofii matematyki uzyskał na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracuje w Instytucie Matematyki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Autor książki Analiza filozoficzna rozprawy Richarda Dedekinda Stetigkeit und irrationale Zahlen (Kraków 2007).
Dr Kazimierz Mrówka – absolwent filozofii Institut Catholiqe de Paris oraz Université Paris IV Sorbonne. Doktorat z historii filozofii uzyskał na Wydziale Filozofii Paris IV. Pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Specjalizuje się w filozofii starożytnej. Autor pracy Heraklit. Fragmenty, nowy przekład i komentarz (Warszawa 2004) oraz Parmenides. Ścieżka Prawdy (Warszawa 2012)