Fragment książki
EWANGELIZACJA DZIŚ
Jezus powiedział: "Dana jest mi wszelka władza w niebie i na ziemi. Idźcie więc i czyńcie uczniów z ludzi ze wszystkich narodów, udzielając im chrztu w imię ojca i Syna, i Ducha świętego. Uczcie ich przestrzegać wszystkiego, co wam nakazałem. A oto ja jestem z wami przez wszystkie dni aż do skończenia świata." (Mt 28,18-20)
Ewangelizacja jest nie tyle podstawowym, ale jedynym zadaniem Kościoła. Wszelkie inne działania duszpasterskie są jej podporządkowane. Najważniejszy jest przekaz wiary wszystkim narodom we wszystkich pokoleniach do powtórnego przyjścia Jezusa – naszego Pana i Zbawiciela. Ewangelizacja będzie zawsze zawierać – jako fundament, centrum i szczyt całego swego dynamizmu – to jasne stwierdzenie: w Jezusie Chrystusie, Synu Bożym, który stał się człowiekiem, umarł i zmartwychwstał, ofiarowane jest każdemu człowiekowi zbawienie, jako dar łaski i miłosierdzia Bożego .
To zadanie wymaga odpowiedzialnego zaangażowania wszystkich członków Kościoła. Z tego przenikniętego miłością poznania Chrystusa rodzi się pragnienie głoszenia Go, „ewangelizowania” i prowadzenia innych do „tak” wiary w Jezusa Chrystusa .
Jan Paweł II uświadamia nam, że koniecznie powinniśmy wzbudzić w sobie płomiennego ducha św. Pawła, który wołał: „Biada mi, gdybym nie głosił Ewangelii” (1 Kor 9.16) .
Świat współczesny
W dzisiejszym świecie żyje ok. 7 mld ludzi mówiących niezliczonymi językami i żyjących w zaskakująco rozmaitych kulturach. Najwięcej ludzi zamieszkuje Azję (60,6 proc.), następnie Afrykę (13,8 proc.), Europę (11,4 proc.), Amerykę Łacińską (8,6 proc.), Amerykę Północną (5,1 proc.), Oceanię (0,5 proc.). W Polsce mieszka ok. 0,53 proc. populacji ludzkiej.
Wydaje się, że w Europie chrześcijaństwo straciło na znaczeniu – liczba wierzących stale maleje. Natomiast w innych częściach świata sytuacja jest całkowicie przeciwna. W Afryce i Ameryce Łacińskiej jest dwa razy więcej chrześcijan niż 30 lat temu. W Azji liczba wyznawców uległa potrojeniu. Z prawie siedmiu miliardów ludzi mieszkających na ziemi, ponad dwa miliardy określają się jako chrześcijanie, 1,2 jako muzułmanie (70-80% to sunnici, 20-30% – szyici), 828 milionów stanowią hindusi, a 364 milionów buddyści. Kościół Katolicki jest z ponad miliardem członków – nierówno rozmieszczonych na wszystkich kontynentach – największą wspólnotą wierzących na świecie .
Żyjemy w cywilizacji, która przeżywa poważny kryzys. W społeczeństwach i kulturach, które wydawały się być od wieków przeniknięte Ewangelią, pojawiło się dystansowanie od wiary. Najwyraźniejszym, najwymowniejszym znakiem czasu jest wciąż postępujący sekularyzm społeczeństw, zwłaszcza Europy Zachodniej. Papież Paweł VI pisze na ten temat: Trzeba zauważyć, że niejako w centrum naszego dzisiejszego świata tkwi coś, co jest jakby szczególną jego cechą, mianowicie „sekularyzm”. Nie mówimy o „sekularyzacji”, która jest słusznym i prawowitym, nie obcym wierze i religii usiłowaniem odkrycia w stworzeniu, w każdej rzeczy i w każdym zdarzeniu praw wszechświata, którymi one się rządzą „autonomicznie”; byle tylko umysł bazował na wewnętrznym przekonaniu, że te prawa nałożył im Stwórca. W tym znaczeniu ostatni Sobór potwierdził uprawnioną „autonomię” kultury ludzkiej, a zwłaszcza nauki.
My zaś mamy tu na myśli rzeczywisty sekularyzm, czyli taką koncepcję świata, według której całkowicie tłumaczy się on sam, bez potrzeby uciekania się do Boga, który staje się zbyteczny, a nawet przeszkadza. Tego więc rodzaju, „sekularyzm” usiłuje podkreślić potęgę poznawczą człowieka, doprowadza do pomijania Boga, a także do Jego zaprzeczenia.
Stąd wypływają nowe rodzaje ateizmu, mianowicie ateizm „antropocentryczny”, nie tyle abstrakcyjny i metafizyczny, co pragmatyczny, programowy i wojujący. W łączności z tym „sekularyzmem” ateistycznym propaguje się co dzień, w przeróżnych postaciach cywilizacyjną konsumpcję, tj. „hedonizm” podniesiony do rangi najwyższego dobra, wolę władzy i panowanie, oraz dyskryminacje wszelkiego typu. Wszystko to stanowi nieludzkie tendencje tego „humanizmu” . A wyraża się on w ciągłym ataku na życie ludzkie przez występujące w autorytecie prawa zmasowaną aborcję i rodzącą się eutanazję. Są one wynikiem kryzysu rodziny: coraz częściej można spotkać różne typy tzw. związków kohabitacyjnych i związki homoseksualne. Związki te usiłuje się stawiać na równi z rodziną albo wręcz zastępować ją nimi. Powoduje to upadek wszelkich autorytetów i prowadzi do demoralizacji rodzącej dewiacje i patologie życia społecznego. Polityka antyrodzinna powoduje ciągle starzenie się społeczeństw i spadek liczebności populacji wielu narodów Europy. Nastawienie na konsumpcję bez umiaru i szybki zysk prowadzi do „wyścigu szczurów” i wyzysku najsłabszych oraz odsłania coraz większe dysproporcje między bogatymi a najuboższymi. Można powiedzieć, że kraje Europy ubożeją moralnie, duchowo i materialnie.
W swej przenikliwości i odwadze proroka, Jan Paweł II nazwał naszą cywilizację wprost cywilizacją śmierci. To bowiem cywilizacja, w której „ideałem” staje się poniżenie prawdy aż do ubóstwienia kłamstwa, poniżenie wolności aż do ubóstwienia niewoli, poniżenie miłości aż do ubóstwienia nienawiści, poniżenie piękna aż do ubóstwienia brzydoty fizycznej, moralnej i duchowej, poniżenie ciała aż do ubóstwienia wyuzdania. To cywilizacja, która ubóstwia to, co nas niszczy .
Ale w samym współczesnym świecie, w tej dystansującej się od Boga Europie – rzecz wręcz dziwna i paradoksalna – nie można zaprzeczyć istnienia prawdziwych punktów stycznych z chrześcijaństwem, a nawet elementów ewangelicznych, przynajmniej w postaci przeżywania pustki i pragnienia dobra. Nie będzie przesadą, jeśli powiemy, że chodzi tu o jakieś gwałtowne i tragiczne wołanie o ewangelizację świata .
Nowa ewangelizacja
Do takiego właśnie świata jesteśmy dzisiaj posłani. Sobór Watykański II daje nam jasne wskazania. Kościół z Bożego nakazu ma obowiązek iść na cały świat i głosić Ewangelię wszelkiemu stworzeniu. A w innym miejscu stwierdza, że cały Kościół jest misyjny i że dzieło ewangelizacji jest podstawowym zadaniem Ludu Bożego .
W Watykanie 12 października 2010 r. opublikowano motu proprio Ubicumque et semper (Wszędzie i zawsze), wraz z którym została ustanowiona nowa dykasteria Kurii Rzymskiej – Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji. W pierwszej części dokumentu Ojciec Święty Benedykt XVI podkreślił, iż misja ewangelizacyjna, stanowiąca kontynuację dzieła, jakiego pragnął Jezus, jest dla Kościoła niezbędna i niezbywalna, będąc wyrazem jego natury.
Kościół rozumie, że ewangelizacja jest tym samym, co zanoszenie Dobrej Nowiny do wszelkich kręgów rodzaju ludzkiego, aby przenikając je swą mocą od wewnątrz, tworzyła z nich nową ludzkość: „Oto czynię wszystko nowe”. Wszakże nie powstanie nowa ludzkość, jeśli wpierw nie powstaną nowi ludzie, odnowieni przez chrzest i przez życie według Ewangelii. Celem ewangelizacji jest więc owa wewnętrzna przemiana […]. Można słusznie i prawdziwie powiedzieć, że Kościół wtenczas ewangelizuje, kiedy boską mocą tej Nowiny, jaką głosi, stara się przemienić sumienie poszczególnych ludzi i wszystkich razem, potem także ich działalność, a wreszcie ich życie i całe środowisko, w jakim się obracają .
Fragmentem z Pisma Świętego, który określa prostą strategię ewangelizacji, są słowa Jezusa: Idźcie i głoście: „Bliskie już jest królestwo niebieskie” (Mt 10, 7).
Dalsze rozważania są wynikiem ankiety, dyskusji i wspólnych poszukiwań wielu osób z różnych ruchów i wspólnot zajmujących się ewangelizacją w Polsce. Osoby te pracowały w ramach grupy ewangelizacyjnej odbywającego się w latach 2[zasłonięte]005-20 III Kongresu Ogólnopolskiej Rady Ruchów Katolickich.
Priorytety ewangelizacyjne
Warunki społeczne […] zmuszają nas wszystkich do zrewidowania metod i do poszukiwania z całych sił takich dróg i sposobów, za pomocą których można by ludziom naszego wieku głosić orędzie chrześcijańskie, w którym jedynie będą mogli znaleźć odpowiedź na swe pytania, a także zaczerpnąć siły do wypełnienia obowiązków, jakie nastręcza wzajemne współżycie ludzi .
Idąc za tym wskazaniem zapisanym przez Pawła VI w adhortacji apostolskiej o ewangelizacji w świecie współczesnym, wspólnie szukaliśmy priorytetów ewangelizacyjnych u początku XXI w.
Grupy socjologiczne wymagające dziś pilnie nowej ewangelizacji
– rodzina (jako podstawa kształtowania autorytetu);
– młodzież (nadzieja nowego świata);
– bezrobotni („ludzie bez nadziei”);
– ludzie tzw. marginesu społecznego (narkomani, prostytutki, więźniowie);
– członkowie ruchów, stowarzyszeń, wspólnot;
– seminaria duchowne (ze względu na pochodzenie kleryków z różnych, nierzadko że ze zdemoralizowanych lub wręcz ateistycznych środowisk);
– autorytety (zwłaszcza życia politycznego).
Zjawiska społeczno-kulturowe – przyczyny nowej ewangelizacji
– szybko zmieniająca się kultura (jej trendy i mody);
– globalizacja (szybkie zanikanie granic językowych, intelektualnych, narodowych i kulturowych – konieczność szukania uniwersalnych środków i treści);
– New Age (nowy destrukcyjny styl życia);
– neopogaństwo (zwłaszcza różne formy idolatrii), okultyzm (magia,
wróżbiarstwo, spirytyzm, czary);
– cywilizacja nihilizmu (łańcuch śmierci: alkoholizm, narkomania, pornografia, prostytucja, dewiacje seksualne, morderstwa, aborcja, eutanazja );
– promowanie niezdrowej moralności i jej przedefiniowywanie (np. zrównywanie w prawach tradycyjnej formy rodziny z dewiacyjną parą homoseksualną);
– libertynizm („równouprawnienie” dobra i zła w fałszywie pojętej demokracji);
– zdominowanie życia przez nowoczesne technologie;
– pokolenie Matrix (wykorzystujące socjotechniki posługujące się obrazami, często prowadzące do manipulacji świadomością osoby);
– dzieci jako target group działań marketingowych;
– upadek i zanik autorytetów (ojciec w rodzinie, pasterz w Kościele);
– migracja (wyludnienie wsi – anonimowość miast);
– kryzys duchowości (jako konsekwencja materializmu i konsumpcjonizmu, myślenie typu: Mogę zbudować swoje życie bez Boga lub Właściwie do czego jest mi On potrzebny);
– powrót do zainteresowania religijnością (co nie potrwa długo, a stanowi chyba jeden z najistotniejszych czynników, które powinny kształtować naszą ewangelizację);
– kryzys tradycyjnych metod i struktur duszpasterskich;
– kościelne getta (zamknięte grupy) i pustynie wokół nich.
Sposoby ewangelizacji
Ciąży na nas obowiązek odważnego, mądrego i wiernego względem treści zawartej w ewangelizacji szukania nowych sposobów, jak najbardziej przydatnych i skutecznych w niesieniu ludziom współczesnym ewangelicznej nowiny .
Postawiliśmy więc sobie pytanie: Jakie sposoby dziś są najlepsze dla ewangelizacyjnego przekazu?
Ważne jest, aby odnowić stare formy i podjąć nowe. Zawsze konsekwencją ich kerygmatycznego przekazu powinno być zaproszenie do podjęcia decyzji przyjęcia Jezusa jako osobistego Zbawiciela i Pana oraz wejścia do wspólnoty.
Osobom, które nigdy nie przyszłyby do kościoła, od wielu lat orędzie Dobrej Nowiny głoszone jest w czasie ewangelizacji ulicznych w formie koncertów, happeningów, rozmów indywidualnych. Sprawdza się zwłaszcza happenig ewangelizacyjny w blokowiskach. Bardzo pomocna jest tu dobrze przygotowana ewangelizacja – w środowisku życia i pracy ludzi – przez śpiew, taniec ewangelizacyjny, a zwłaszcza pantomimę i dramę (bardzo mocne narzędzia przekazu ewangelicznego). Ewangelizujący dają świadectwo swej wiary już przez samo wyjście do tych osób. Z powodzeniem organizowane są również marsze ewangelizacyjne, np. Marsz dla Jezusa.
Mocnym narzędziem ewangelizacji są zawsze środki społecznej komunikacji przekazu. W epoce „odbiorców obrazu” sprawdza się zwłaszcza telewizja, kino i Internet, np. strony, czaty i kartki ewangelizacyjne. Sprawdzoną i wartą popularyzowania nowością jest ewangelizacja przez telefon, np. SMS-y ewangelizacyjne. Nigdy nie traci swej skuteczności ewangelizacja przez książki i czasopisma. Biblioteki materiałów pomocnych w ewangelizacji powinny być we wszystkich parafiach i centrach ewangelizacyjnych.
Ewangelizacja domowa – od drzwi do drzwi – jest być może bardziej skuteczna od ulicznej, ale lęk przed sektami, rabusiami i domokrążcami stanowi skuteczną barierę dla dialogu. Nawet parafianie uprzedzeni przez swego proboszcza niechętnie otwierają drzwi.
Dla ludzi, którzy nawet nieregularnie uczęszczają do kościoła, bardzo skuteczna jest ewangelizacja przez kursy i rekolekcje ewangelizacyjne oraz filmy i formy teatralne.
Każde działanie wspólnotowe, mające na celu ewangelizację, powinno być profesjonalnie przygotowane i zrealizowane. Gorliwość serca potrzebuje przygotowania merytorycznego, tym bardziej gdy jest podejmowana na szerszą skalę.
Przeszkody w ewangelizacji
Zastanawialiśmy się też nad tym, co przeszkadza ewangelizacji – utrudnia ją, a nawet wstrzymuje. I odnaleźliśmy następujące przeszkody:
Wynikające z predyspozycji świadka, związane z formacją intelektualną:
– zaniedbanie formacji intelektualnej dającej podstawy do ewangelizacji;
– brak wiedzy i zrozumienia, czym jest ewangelizacja, nazywanie ewangelizacją tego, co nią nie jest, błędy doktrynalne przekazywanej treści.
Związane z formacją duchową i praktyką wzrastania do świętości
– brak osobistej więzi z Chrystusem;
– bagatelizowanie formacji duchowej;
– zaniedbanie pracy nad sobą, życie niezgodne z Ewangelią, świadome przyzwolenie na grzech;
– przecenianie lub niedocenianie głównego przeciwnika – diabła;
– brak świadomości obowiązków wynikających z sakramentu chrztu i bierzmowania;
– zaniedbywanie własnego powołania (do małżeństwa, kapłaństwa, życia konsekrowanego);
– brak zapału ewangelizacyjnego, zniechęcenie;
– uprzedzenia, brak przebaczenia;
– postawa konsumpcyjna;
– brak kultury osobistej;
– lekceważenie własnego zdrowia.
