Parowozy amerykańskie zaistniały na kontynencie europejskim za sprawą obu wojen światowych. Zaprojektowany jako konstrukcja wojenna i przewieziony przez Atlantyk typ Consolidation z powodzeniem wykorzystano w zachodniej części Europy dla sprawnej translokacji wojsk. Na podstawie tej dokumentacji powstały pierwsze nowe lokomotywy dla PKP zamówione w 1919 roku przez rząd niepodległej Polski, które otrzymały oznaczenie Tr20.

Z kolei udział Stanów Zjednoczonych w II wojnie światowej był zasadniczą przyczyną podjęcia przez przemysł amerykański masowej produkcji nowej lokomotywy wojennej typu S160. Spełniwszy swe zadanie pozostawiony w zachodniej części Europy tabor nie stracił do końca wartości, wkrótce stał się obiektem transakcji handlowych. Pierwsza inicjatywa sprzyjająca upłynnieniu tego majątku należała do organizacji UNRRA. Tą drogą Polska weszła w posiadanie 75 parowozów S160, które na PKP otrzymały oznaczenie serii Tr201. W katastrofalnej sytuacji braku widoków na ożywienie gospodarcze, polski rząd podjął decyzję o zakupie materiałów i sprzętu pochodzącego z demobilu. W ten sposób PKP wzbogaciły park swych pojazdów trakcyjnych jeszcze o 500 parowozów typu S160, które oznaczono tym razem jako serię Tr203. Za tryumf racjonalizmu należy uznać zamówienie w czerwcu 1947 roku w Ameryce, nowego ciężkiego parowozu towarowego, opatrzonego w Polsce mianem serii Ty246.

Omówienie wymienionych serii parowozów uzupełniają tabele oraz wyodrębnione w aneksie życiorysy jak i informacje poświęcone amerykańskim urządzeniom trakcyjnym oraz żurawiowi ratunkowemu Orton.

Z ponad siedmiuset użytkowanych po ostatniej wojnie na polskich torach lokomotyw z rodowodem USA zaledwie kilka ocalało na muzealnych torach. Publikacja omawiająca amerykańskie parowozy normalnotorowe na PKP prócz przybliżenia ich historii jest także dowodem pamięci o drużynach parowozowych pracujących niegdyś na tym taborze oraz wyrazem hołdu dla autorów odważnych idei i roztropnych decyzji, którzy w przeszłości walczyli o wielką sprawę polskiego kolejnictwa i konsekwentnie ją realizowali.

Spis treści:

1. Od autora /4
2. Parowóz serii Tr20 /6
3. Parowozy serii Tr201 i Tr203 /112
4. Parowóz serii Ty246 /204
5. Inne zakupy dla PKp /326
6. Zakończenie /337

Aneksy:

1. Życiorysy parowozów /344

2. Galeria tabliczek /403

3. Galeria fotografii barwnych /406