Głównym celem książki jest przedstawienie zasad działania instytucji ustrojowych i mechanizmów funkcjonowania poszczególnych systemów politycznych. Analizy systemów politycznych poszczególnych państw sąsiedzkich dokonano przy uwzględnieniu zasadniczych kwestii: ewolucji systemu politycznego, konstytucji i jej zasad ustrojowych, władzy ustawodawczej – parlamentu, władzy wykonawczej – głowy państwa i rządu, władzy sądowniczej, systemu partyjnego oraz grup interesu.
W pierwszej części podręcznika zaprezentowano refleksje dotyczące istoty systemu politycznego, współczesnych uwarunkowań rozwoju, oraz dokonano kryteriów klasyfikacji współczesnych systemów politycznych i funkcji. Wstępem do analizy poszczególnych systemów politycznych państw sąsiedzkich Polski jest przedstawienie podstawowych informacji, terminologii oraz zdefiniowanie systemu politycznego.
W drugiej części podręcznika omówione zostały ważniejsze elementy funkcjonowania systemów politycznych sąsiedzkich państw Polski. Szczególnie wnikliwym przedmiotem analizy były konstytucje, parlamenty, prezydenci i gabinety rządowe. W ramach tej części opracowania wiele uwagi poświęcono systemom partyjnym oraz tworzeniu się i funkcjonowaniu grup interesu zwłaszcza związków zawodowych.
W ostatniej części podjęto próbę scharakteryzowania procesu transformacji i modernizacji państw Europy Środkowej i Wschodniej. Zwrócono tutaj szczególną uwagę na istotę procesu transformacji oraz czynniki, które doprowadziły do przeobrażeń polityczno-ustrojowych w Europie Środkowej i Wschodniej, wpływające na najważniejsze elementy zmian życia politycznego w badanych państwach.
Z recenzji prof. zw. dr. hab. Franciszka Gołembskiego:
Przeprowadzona przez dr. B. Jagusiaka analiza, z punktu widzenia teorii systemowej, poszczególnych państw (Niemiec, Czech, Słowacji, Litwy, Rosji, Białorusi, Ukrainy), daje czytelnikowi wyczerpujący materiał analityczny, użyteczny badawczo. Daje możliwość uzyskania adekwatnej wiedzy na temat istniejącego systemu politycznego w poszczególnych państwach. Zawarte treści mogą być podstawą dla uzyskania odpowiedniego materiału informacyjnego, może również służyć jako podstawa dla analiz o charakterze porównawczym. Tego typu prezentacja posiada również znaczenie z punktu widzenia znajomości procesu rozwoju stosunków Polski z państwami sąsiedzkimi. Ma to niewątpliwie znaczenie teoretyczno-badawcze, ale także praktyczne. (...) publikacja dr. B. Jagusiaka to niewątpliwie szczególnie celna forma prezentacji, ułatwiająca w znacznym stopniu czytelnikowi dotarcie do podstawowej wiedzy na temat funkcjonowania danego – konkretnego systemu politycznego. Wiedza na ten temat jest niestety nadal ograniczona, a potrzeby w tym zakresie są znaczne. Dotyczy to zresztą nie tylko typowych kierunków studiów o charakterze politologicznym, ale także, i być może przede wszystkim, innych kierunków akademickich oraz uczniów szkół średnich (zwłaszcza liceów).
Spis treści:
Wstęp
Rozdział 1. Istota systemu politycznego
Rozdział 2. Koncepcje systemu politycznego
Rozdział 3. Funkcje systemu politycznego
Rozdział 4. System polityczny Niemiec
Rozdział 5. System polityczny Czech
Rozdział 6. System polityczny Słowacji
Rozdział 7. System polityczny Litwy
Rozdział 8. System polityczny Rosji
Rozdział 9. System polityczny Białorusi
Rozdział 10. System polityczny Ukrainy
Rozdział 11. Procesy transformacji i modernizacji systemów politycznych państw sąsiedzkich
Bibliografia
Wykaz tabel i rysunków
