„Walki w okolicach Łodzi 1914 roku – relacje uczestników i świadków.”

Pozycja ta stanowi zbiór relacji uczestników i naocznych świadków wydarzeń wojennych, które rozegrały się w 1914 roku w Łodzi i okolicach. Jest to to ciekawe uzupełnienie dość ubogiej literatury traktującej o czasach I wojny światowej w naszym regionie.

Pierwszy rozdział książki obejmuje wspomnienia żołnierzy Legionów Józefa Piłsudskiego z walk toczonych w okolicach Łodzi jesienią 1914r.
W drugim rozdziale zamieszczono relację brytyjskiego generała – Alfreda Knoxa, która specjalnie do tej książki została przetłumaczona na język polski!. Knox będąc oficerem łącznikowym przy Armii Rosyjskiej, był bezpośrednim świadkiem walk noszących nazwę „operacji łódzkiej”. Autor w bezpośredni sposób odnosi się zarówno do analizy strategii walczących wojsk, jak i do osobistych relacji.
Rozdział trzeci składa się ze wspomnień mieszkańców terenów objętych działaniami wojennymi. Odbijają się w nich wahania nastrojów, związane z ówczesnymi przełomowymi wydarzeniami i sposób reagowania na te wydarzenia zwykłych obywateli.

Cała ta publikacja ma w sumie ponad 30 zdjęć, map i obrazków. Ilustracje doi dobierano tak, aby adekwatnie obrazowały opisywane wydarzenia oraz ich szczególny nastrój.

Oto kilka fragmentów z książki:

„24 listopada, o 1 w nocy Neilson ułożył się do snu na deskach chałupy w Brzezinach, którą na swoje potrzeby zajął sztab. O 5 rano obudziła go strzelanina na ulicach. Silniki samochodów były zamarznięte i sztab, pozbawiony eskorty, wyruszył z pewnymi kłopotami. Ostatecznie zebrali się w opancerzonym pociągu na stacji w Koluszkach. Utracono kontakt ze wszystkimi kolumnami, pozostała więc rola bezsilnego widza destrukcji 6. dywizji syberyjskiej.”

„Przez pewien dłuższy czas, podczas walk pod Łodzią, przebywał w Łęczycy feldmarszałek Mackensen. Spotykano go codzień podczas przechadzki po alei w towarzystwie adiutanta. Z dala pilnowali go agenci z policji polowej. Mackensen budził podziw swoją piękną postawą i wyglądem. W twarzy nie miał nic germańskiego, przypominał raczej szlachcica polskiego.”

„Pewnego słonecznego popołudnia na rynek łęczycki zajechał maleńki oddziałek żołnierzy niemieckich. Byli to ludzie już w sile wieku, prawdopodobnie rezerwiści. Zażądali piwa, którego im dostarczono; wypili, rozejrzeli się i odjechali. Zdawało się, że byli zdziwieni, iż nic złego im się nie stało. Byli tym jakby onieśmieleni.”

„Codziennie widać snujące się dziesiątki i setki ludzi ubogich głównie z Łodzi. Wszyscy wynędzniali i głodni, aż litość bierze, gdy się na nich patrzy. Proszą o kawałek chleba lub inne wsparcie. Wloką się również matki z małymi u piersi dziećmi lub drobiazgiem, co ledwo chodzić może o własnych siłach. To znów podrostki lub starcy wytężają resztki sił, dźwigając tobołki z żywnością, ciągnąc lub popychając prowizoryczne ręczne wózki z ziemniakami. A tu pora taka szkaradna: zawieja śnieżna i mróz, lub na zmianę odwilż, chlapanina i błoto.”

Książka w formacie B-5, stron 56.


Bitwa Łódzka, Operacja Łódzka, Ziemia Łódzka w ogniu, Łódź, Andrespol, Rzgów, Tuszyn, Gałków, Gałkówek, Koluszki, eksploracja, Tannenberg pod Łodzią, Hindenburg, Wehrmacht, Litzmann, I wojna światowa 1914