ZARYS KRYSTALOGRAFII

Tadeusz Penkala

Wydawnictwo: PWN, 1977
Oprawa: twarda płócienna z obwolutą
Stron: 468
Stan: bardzo dobry (-), obwoluta dobry

Nakład: 3750 egz.

SPIS TREŚCI:

Przedmowa do wydania pierwszego.
Przedmowa do wydania drugiego

1. Wprowadzenie
1.1. Definicja kryształu
1.2. Przedmiot badań krystalografii

2. Krystalografia geometryczna
2.1. Prawo stałości kątów.
2.2. Rzut stereograficzny.
2.3. Rzut gnomoniczny
2.4. Czworościan zasadniczy
2.5. Prawo wymiernych stosunków odcinków (prawo Haiiy'cgo).
2.6. Prawo wymiernych wskaźników, symbole ścian kryształu.
2.6.1. Symbolika Weissa.
2.7. Prawo pasów (prawo Weissa).
2.8. Układy krystalograficzne.
2.9. Rachunek pasowy
2.9.1. Równanie ściany i równanie osi pasa
2.9.2. Reguła komplikacji Goldschmidta.
2.10. Prawo symetrii
2.10.1. Elementy symetrii kryształów.
2.10.2. Pojęcie klasy symetrii.
2.10.3. Wyprowadzenie 32 klas symetrii stopniami symetrii
2.10.4. Przegląd klas i postaci występujących w układach krystalograficznych
2.10.4.1. Układ trójskośny.
2.10.4.2. Układ jednoskośny
2.10.4.3. Układ rombowy.
2.10.4.4. Układ trygonalny
2.10.4.5. Układ tetragonalny
2.10.4.6. Układ heksagonalny
2.10.4.7. Układ regularny.
2.11. Symetria ścian; figury trawienia
2.12. Prawidłowe zrosty kryształów jednej substancji.
2.13. Wpływ różnych czynników na postać zewnętrzną kryształów
2.14. Cechy morfologiczne kryształów rzeczywistych
2.15. Agregaty (skupienia) kryształów
2.16. Rozwiązywanie najprostszych zagadnień krystalograficznych i najważniejsze zależności matematyczne w poszczególnych układach krystalograficznych.
2.16.1. Przykłady rozwiązywania zagadnień krystalograficznych za pomocą siatki Wulfa
2.16.2. Dokładne metody obliczania symboli ścian.
2.16.3. Obliczanie stosunku osiowego i wartości kątów między osiami krystalograficznymi
2.16.4. Zależność między liczbami stosunku osiowego a: b: c i wartościami kątów między krawędziami czworościanu zasadniczego.
2.16.5. Określanie położenia ściany o danym symbolu przy znanych wartościach kątów między osiami krystalograficznymi i znanym stosunku osiowym.
2.16.6. Przejście z rzutu stereograficznego do gnomonicznego.
2.16.7. Rysowanie kryształów.

3. Struktura kryształów
3.1. Rozwój teorii budowy wewnętrznej kryształów.
3.2. Sieć przestrzenna.
3.2.1. Symbole węzłów, prostych i płaszczyzn sieciowych.
3.2.1.1. Symbole węzłów.
3.2.1.2. Symbole prostych sieciowych
3.2.1.3. Symbole płaszczyzn sieciowych.
3.3. Sieć odwrotna
3.4. Grupy translacyjne Bravais'go
3.5. Symetria sieci przestrzennych.
3.5.1. Elementy symetrii sieci przestrzennych
3.5.1.1. Płaszczyzny poślizgu
3.5.1.2. Osie śrubowe.
3.5.2. Translacyjne powtórzenia elementów symetrii w sieciach przestrzennych
3.5.3. Grupy przestrzenne
3.5.3.1. Symbolika grup przestrzennych.
3.6. Przykłady struktur kryształów.
3.6.1. Klasyfikacja stechiometryczna struklur
3.6.2. Liczby i wielościany koordynacyjne.
3.6.3. Najważniejsze typy struktur pierwiastków chemicznych
3.6.4. Najważniejsze struktury związków typu AB.
3.6.5. Najważniejsze struktury związków typu AB2.
3.6.6 Najważniejsze struktury związków typu AmBBC0.
3.6.7. Struktury krzemianów i glinokrzemianów

4. Analiza rentgenosrrukturalna
4.1. Właściwości promieni rentgenowskich.
4.2. Dyfrakcja i interferencja w sieci krystalicznej
4.2.1. Równania Laucgo.
4.2.2. Równanie Bragga-Wulfa
4.2.3. Dyfrakcja a sieć odwrotna.
4.2.4. Natężenie wiązek ugiętych w krysztale
4.3. Dyfrakcyjne metody badania kryształów
4.3.1. Metody Lauego
4.3.1.1. Metoda promieni przechodzących
4.3.1.2. Metoda promieni zwrotnych
4.3.1.3. Konstrukcja Ewalda w metodach Lauego
4.3.2. Metoda Braggów.
4.3.3. Metoda obracanego kryształu.
4.3.3.1. Konstrukcja Ewalda w metodzie obracanego kryształu.
4.3.4. Metoda proszkowa Debye'a, Scherrera i Hulla
4.3.4.1. Konstrukcja Ewalda w metodzie proszkowej.
4.3.4.2. Pomiary dyfraktometryczne.
4.3.5. Tok badania struktury
4.3.6. Inne zastosowania rentgenowskiej analizy strukturalnej
4.3.7. Dyfrakcja elektronów i neutronów.

5. Krystalochemia
5.1. Zależność między rodzajem wiązań chemicznych a właściwościami fizycznymi kryształów
5.1.1. Zasadnicze rodzaje wiązań chemicznych.
5.1.2. Konfiguracje elektronowe atomów.
5.1.3. Rozmiary jonów i atomów.
5.1.4. Potencjał jonizacyjny i elektroujemnośc pierwiastków.
5.1.5. Kryształy o wiązaniu jonowym.
5.1.5.1. Podział struktur kryształów jonowych na grupy według Eskoli
5.1.5.2. Reguły Paulinga.
5.1.5.3. Woda w strukturach kryształów jonowych
5.1.6. Wiązania atomowe w kryształach
5.1.7. Wiązania o charakterze pośrednim.
5.1.7.1. Polaryzacja jonowa
5.1.7.2. Wiązania wodorowe
5.1.8. Wiązania metaliczne
5.1.9. Wiązania międzycząsteczkowe
5.1.10. Klasyfikacja kryształów według typów wiązań i koordynacji.
5.2. Polimorfizm.
5.3. Izotypia, homeotypia i heterotypia.
5.4. Roztwory stałe
5.5. Izomorfizm (równopostaeiowość)
5.6. Układy częściowo izormoficzne
5.7. Prawidłowe zrosty kryształów różnych substancji (epitaksja)
5.8. Związki klatratowe.
5.9. Morfotropia i zmiany morfotropowc
5.10. Metaliczne fazy stałe.
5.10.1. Roztwory stałe metali.
5.10.2. Fazy metaliczne pośrednie.
5.10.2.1. Fazy pośrednie o gęstym wypełnieniu przestrzeni sieciowej
5.10.2.2. Fazy Hume-Rothcry'ego (elektronowe).
5.10.3. Fazy Zintla
5.10.4. Struktury przejściowe i związki metaliczne walencyjne.
5.10.5. Metaliczne fazy śródwęzłowe
5.11. Defekty sieci krystalicznej
5.11.1. Dyslokacje
5.12. Budowa wewnętrzna ciał o częściowo uporządkowanej strukturze
5.12.1. Struktura cieczy izotropowych.
5.12.2. Struktura cieczy anizotropowych
5.12.3. Częściowo uporządkowana struktura związków wielkocząsteczkowych

6. Krystalografia fizyczna.
6.1. Gęstość.
6.2. Właściwości mechaniczne.
6.2.1. Łupliwość
6.2.2. Twardość.
6.2.3. Odkształcenia mechaniczne.
6.2.3.1. Deformacja sprężysta.
6.2.3.2. Deformacja plastyczna.
6.2.3.3. Figury spękań
6.3. Właściwości cieplne.
6.3.1. Rozszerzalność cieplna.
6.3.2. Przewodnictwo cieplne.
6.4. Właściwości elektryczne
6.4.1. Piroelektryczność
6.4.2. Piezoelektryczność
6.4.3. Przewodnictwo elektryczne
6.4.4. Półprzewodniki
6.4.4.1. Przewodnictwo samoistne półprzewodników.
6.4.4.2. Przewodnictwo niesamoistne półprzewodników
6.4.5. Ferroelektryki.
6.5. Właściwości magnetyczne.
6.5.1. Diamagnetyzm i paramagnetyzm
6.5.2. Ferromagnetyzm.
6.5.3. Antyferromagnetyki i substancje ferrimagnetyczne.
6.6. Właściwości optyczne.
6.6.1. Podział kryształów na grupy optyczne
6.6.2. Mikroskop polaryzacyjny
6.6.2.1. Mikroskop kruszcowy.
6.6.3. Płytka krystaliczna między skrzyżowanymi nikolami.
6.6.4. Metody określania wartości współczynników załamania światła
6.6.4.1. Metody mikroskopowe.
6.6.4.2. Metoda refraktometryczna.
6.6.4.3. Metody pryzmatyczne.
6.6.5. Badania w przechodzącym świetle równoległym spolaryzowanym liniowo
6.6.5.1. Pomiar kąta znikania światła.
6.6.5.2. Pleochroi/m (wielobarwność)
6.6.5.3. Barwy interferencyjne płytek krystalicznych umieszczonych między skrzyżowanymi nikolami
6.6.5.4. Pomiar różnicy dróg.
6.6.5.5. Płytki krystaliczne dające niskie barwy interferencyjne a ciała optycznie izotropowe
6.6.5.6. Zastosowanie płytek pomocniczych do badań kryształów w świetle równoległym.
6.6.6. Badania w spolaryzowanym świetle odbitym.
6.6.6.1. Zdolność refleksyjna
6.6.6.2. Dwójodbicic.
6.6.6.3. Określanie barwy.
6.6.6.4. Trawienie powierzchni.
6.6.7. Badania konoskopowe kryształów.
6.6.7.1. Badania konoskopowe kryształów optycznie jednoosiowych
6.6.7.2. Badania konoskopowe kryształów optycznie dwuosiowych.
6.6.8. Pomiar kąta między osiami optycznymi.
6.6.9. Zmiana właściwości optycznych kryształów w zależności od częstości drgań fali świetlnej.
6.6.10. Kryształy optycznie czynne.
6.6.11. Luminiscencja kryształów
6.6.12. Anomalie optyczne
6.6.13. Zależność właściwości optycznych od struktury wewnętrznej kryształu

7. Kryształy w nauce i technice
7.1. Metody hodowania monokryształów
7.1.1. Mechanizm wzrostu kryształów
7.1.2. Wiskcrsy.
7.2. Główne zastosowania monokryształów.

Literatura
Skorowidz rzeczowy

PRZEDMOWA DO WYDANIA PIERWSZEGO

„Zarys krystalografii" jest przeznaczony dla studentów wyższych uczelni technicznych i uniwersytetów, studiujących jako główny przedmiot chemię, ceramikę, metaloznawstwo, geologię, petrografię, mineralogię i geochemię.

W podręczniku zostały omówione w zwięzłej formie najważniejsze działy krystalografii i metody badań kryształów. Materiał zawarty w książce daje podstawy do dalszych, bardziej szczegółowych studiów osobom interesującym się krystalografią. Na końcu książki podano zestawienie literatury podręcznikowej, czasopism i opracowań tabelarycznych z dziedziny krystalografii.

Poczuwam się do miłego obowiązku złożenia serdecznego podziękowania Panu Profesorowi Tadeuszowi Wojnie za łaskawe poprawienie i uzupełnienie tekstu. Dziękuję również serdecznie Panu Profesorowi Zbigniewowi Bojarskiemu za wnikliwą recenzję i cenne uwagi.